زندگی‌نامه

سعدی در کازرون زاده شد. بعدها به شیراز رفت و به همین دلیل شیرازی نامیده شد. پدرش در دستگاه دیوانی اتابک سعد بن زنگی، فرمانروای فارس شاغل بود. سعدی کودکی بیش نبود که پدرش در گذشت. در دوران کودکی با علاقه زیاد به مکتب می‌رفت و مقدمات علوم را می‌آموخت. هنگام نوجوانی به پژوهش و دین و دانش علاقه فراوانی نشان داد. اوضاع نابسامان ایران در پایان دوران سلطان محمد خوارزمشاه و به خصوص حمله سلطان غیاث‌الدین، برادر جلال الدین خوارزمشاه به شیراز (سال ۶۲۷) سعدی راکه هوایی جز کسب دانش در سر نداشت برآن داشت شیراز را ترک نماید. سعدی در حدود ۶۲۰ یا ۶۲۳ قمری از شیراز به مدرسهٔ نظامیهٔ بغداد رفت و در آنجا از آموزه‌های امام محمد غزالی بیشترین تأثیر را پذیرفت (سعدی در گلستان غزالی را «امام مرشد» می‌نامد). سعدی، از حضور خویش، در نظامیه بغداد، چنین یاد می‌کند:

مرا در نظامیه ادرار بود                       *********              شب و روز تلقین و تکرار بود

غیر از نظامیه، سعدی در مجلس درس استادان دیگری از قبیل شهاب‌الدین عمر سهروردی نیز حضور یافت و در عرفان از او تأثیر گرفت. این شهاب الدین عمر سهروردی را نباید با شیخ اشراق، یحیی سهروردی، اشتباه گرفت. معلم احتمالی دیگر وی در بغداد ابوالفرج بن جوزی (سال درگذشت ۶۳۶) بوده‌است که در هویت اصلی وی بین پژوهندگان (از جمله بین محمد قزوینی و محیط طباطبایی) اختلاف وجود دارد. پس از پایان تحصیل در بغداد، سعدی به سفرهای گوناگونی پرداخت که به بسیاری از این سفرها در آثار خود اشاره کرده‌است. در این که سعدی از چه سرزمین‌هایی دیدن کرده میان پژوهندگان اختلاف نظر وجود دارد و به حکایات خود سعدی هم نمی‌توان بسنده کرد و به نظر می‌رسد که بعضی از این سفرها داستان‌پردازی باشد (موحد ۱۳۷۴، ص ۵۸)، زیرا بسیاری از آنها پایه نمادین و اخلاقی دارند نه واقعی. مسلم است که شاعر به عراق، شام و حجاز سفر کرده‌استو شاید از هندوستان، ترکستان، آسیای صغیر، غزنین، آذربایجان، فلسطین، چین، یمن و آفریقای شمالی هم دیدار کرده باشد.

سعدی در حدود ۶۵۵ قمری به شیراز بازگشت و در خانقاه ابوعبدالله بن خفیف مجاور شد. حاکم فارس در این زمان اتابک ابوبکر بن سعد زنگی(۶۲۳-۶۵۸) بود که برای جلوگیری از هجوم مغولان به فارس به آنان خراج می‌داد و یک سال بعد به فتح بغداد به دست مغولان (در ۴ صفر ۶۵۶) به آنان کمک کرد. در دوران ابوبکربن سعدبن زنگی شیراز پناهگاه دانشمندانی شده بود که از دم تیغ تاتار جان سالم بدر برده بودند. در دوران وی سعدی مقامی ارجمند در دربار به دست آورده بود. در آن زمان ولیعهد مظفرالدین ابوبکر به نام سعد بن ابوبکر که تخلص سعدی هم از نام او است به سعدی ارادت بسیار داشت. سعدی بوستان را که سرودنش در ۶۵۵ به پایان رسید، به نام بوبکر سعد کرد. هنوز یکسال از تدوین بوستان نگذشته بود که در بهار سال ۶۵۶ دومین اثرش گلستان را بنام ولیعهد سعدبن ابوبکر بن زنگی نگاشت و خود در دیباچه گلستان می‌گوید. هنوز از گلستان بستان بقیتی موجود بود که کتاب گلستان تمام شد.

سعدی جهانگردی خود را در سال ۱۱۲۶ آغاز نمود و به شهرهای خاور نزدیک و خاور میانه، هندوستان، حبشه، مصر و شمال آفریقا سفر کرد(این جهانگردی به روایتی سی سال به طول انجامید)؛ حکایت‌هایی که سعدی در گلستان و بوستان آورده‌است، نگرش و بینش او را نمایان می‌سازد. وی در مدرسه نظامیه بغداد دانش آموخته بود و در آنجا وی را ادرار بود. در سفرها نیز سختی بسیار کشید، او خود گفته‌است که پایش برهنه بود و پاپوشی نداشت و دلتنگ به جامع کوفه درآمد و یکی را دید که پای نداشت، پس سپاس نعمت خدایی بداشت و بر بی کفشی صبر نمود. آن طور که از روایت بوستان برمی آید، وقتی در هند بود، سازکار بتی را کشف کرد و برهمنی را که در آنجا نهان بود در چاله انداخت و کشت؛ وی در بوستان، این روش را در برابر همه فریبکاران توصیه کرده‌است. حکایات سعدی عموماً پندآموز و مشحون از پند و و پاره‌ای مطایبات است. سعدی، ایمان را مایه تسلیت می‌دانست و راه التیام زخم‌های زندگی را محبت و دوستی قلمداد می‌کرد. علت عمر دراز سعدی نیز ایمان قوی او بود.

اختلاف نظر در تاریخ تولد و فوت

آرامگاه سعدی

بر اساس تفسیرها و حدس‌هایی که از نوشته‌ها و سروده‌های خود سعدی در گلستان و بوستان می‌زنند، و با توجه به این که سعدی تاریخ پایان نوشته شدن این دو اثر را در خود آن‌ها مشخص کرده‌است، دو حدس اصلی در زادروز سعدی زده شده‌است. نظر اکثریت مبتنی بر بخشی از دیباچهٔ گلستان است (با شروع «یک شب تأمل ایام گذشته می‌کردم») که براساس بیت «ای که پنجاه رفت و در خوابی» و سایر شواهد این حکایت، سعدی را در ۶۵۶ قمری حدوداً پنجاه‌ساله می‌دانند و در نتیجه تولد وی را در حدود ۶۰۶ قمری می‌گیرند. از طرف دیگر، عده‌ای، از جمله محیط طباطبایی در مقالهٔ «نکاتی در سرگذشت سعدی»، بر اساس حکایت مسجد جامع کاشغر از باب پنجم گلستان (با شروع «سالی محمد خوارزمشاه، رحمت الله علیه، با ختا برای مصلحتی صلح اختیار کرد») که به صلح محمد خوارزمشاه که در حدود سال ۶۱۰ بوده‌است اشاره می‌کند و سعدی را در آن تاریخ مشهور می‌نامد، و بیت «بیا ای که عمرت به هفتاد رفت» از اوائل باب نهم بوستان، نتیجه می‌گیرد که سعدی حدود سال ۵۸۵ قمری، یعنی هفتاد سال پیش از نوشتن بوستان در ۶۵۵ قمری، متولد شده‌است. بیشتر پژوهندگان (از جمله بدیع‌الزمان فروزانفر در مقالهٔ «سعدی و سهروردی» و عباس اقبال در مقدمه کلیات سعدی) این فرض را که خطاب سعدی در آن بیت بوستان خودش بوده‌است، نپذیرفته‌اند. اشکال بزرگ پذیرش چنین نظری آن است که سن سعدی را در هنگام مرگ به ۱۲۰ سال می‌رساند. حکایت جامع کاشغر نیز توسط فروزانفر و مجتبی مینوی داستان‌پردازی دانسته شده‌است، اما محمد قزوینی نظر مشخصی در این باره صادر نمی‌کند و می‌نویسد «حکایت جامع کاشغر فی‌الواقع لاینحل است». محققین جدیدتر، از جمله ضیاء موحد (موحد ۱۳۷۴، صص ۳۶ تا ۴۲)، کلاً این گونه استدلال در مورد تاریخ تولد سعدی را رد می‌کنند و اعتقاد دارند که شاعران کلاسیک ایران اهل «حدیث نفس» نبوده‌اند بنابراین نمی‌توان درستی هیچ‌یک از این دو تاریخ را تأیید کرد.

آثار

از سعدی، آثار بسیاری در نظم و نثر برجای مانده‌است:

بوستان: کتابی‌است منظوم در اخلاق.

گلستان: به نثر مسجع

دیوان اشعار: شامل غزلیات و قصاید و رباعیات و مثنویات و مفردات و ترجیع‌بند و غیره (به فارسی) و چندین قصیده و غزل عربی.

مواعظ: کتابی‌است چون دیوان اشعار

صاحبیه: مجموعه چند قطعه فارسی و عربی‌است که سعدی در ستایش شمس‌الدین صاحب دیوان جوینی، وزیر اتابکان سروده‌است.

قصاید سعدی: قصاید عربی سعدی حدود هفتصد بیت است که بیشتر محتوای آن غنا، مدح، اندرز و مرثیه‌است. قصاید فارسی در ستایش پروردگار و مدح و اندرز و نصیحت بزرگان و پادشاهان آمده‌است.

مراثی سعدی:قصاید بلند سعدی است که بیشتر آن در رثای آخرین خلیفه عباسی المستعصم بالله سروده شده‌است و در آن هلاکوخان مغول را به خاطر قتل خلیفه عباسی نکوهش کرده‌است. سعدی چند چکامه نیز در رثای برخی اتابکان فارس و وزرای ایشان سروده‌است.

مفردات سعدی:مفردات سعدی شامل مفردات و مفردات در رابطه با پند و اخلاق است.

 گفتــم ای سلطـــان خوبان رحـم کــــن بر این غـــریب      گفت در دنبال دل ره گــــم کـــند مسکـــــین غریب

    گفتمــش مگـــذر زمانی گـفت معـــذورم بــــدار                  خانه پروردی چه تاب آرد غم چندین غریب...

                                       به نام خداوند خالق کهکشان ها

کافه گلاسه

شیر ۱ فنجان  .  پودر قهوه ۱ قاشق چایخوری  .  بستنی ۱ فنجان

خامه ۱ قاشق غذاخوری  .  سس قهوه یا شکلات اب شده ۱ قاشق غذاخوری

طرز تهیه : یک فنجان شیر را با یک قاشق چایخوری پودر قهوه مخلوط کنید و درون قهوه جوش بریزید ، قهوه جوش را روی حرارت ملایم قرار دهید و بهم بزنید ، پس از اینکه شیر و قهوه مخلوط شدند منتظر بمانید تا قهوه شروع به جوشیدن کند.

وقتی شیر قهوه شروع به جوشیدن کرد ( کف کرد ) ان را از روی حرارت بردارید و درون لیوان بریزید سپس درون یخچال قرار دهید تا خنک شود.

برای سرو کردن کافه گلاسه ابتدا شیر قهوه سرد را درون لیوانی مناسب بریزید ، بستنی را کمی هم بزنید تا نرم شود سپس روی شیر قهوه بریزید و سس قهوه یا شکلات اب شده را اضافه نمائید ، در انتها نیز روی بستنی ها خامه بریزید و روی ان را با سس قهوه یا شکلات تزئین کنید.

 1-  قد و وزن خود را اندازه بگیرید و در جدولی مانند این جدول بنویسید

قد                      وزن                                                                                                                                          سانتی متر            کیلوگرم-گرم

2-  وزن افراد خانواده خود و قد آنها را در جدول بنویسید .

3-   طول روسری مادرش را اندازه بگیرد و نتیجه بگیرد روسری چه

شکلی است .

4-  خرید خانه را انجام دهد و با  پولی که داشته و چیزهایی که خریده یک نمایش بنویسد و مسئله ای

بسازد سس مسئله را حل کند .

5-   طول و عرض کتاب ، مداد ، پاک کن ، کتاب درسی و داستانی را اندازه بگیرد .

6-  اگر قیمت یک بلیط اتوبوس 75 تومان باشد برای 5 نفر چند تومان باید بدهیم ؟

7-  برای عبارت زیر مسئله بسازید .                                                  =(183+250)-590

=38+89+145                                                                          

8-  باقی مانده تفریق دو عدد .......... شده است اگر عدد دوم 81 باشد عدد اول چند است .

9-  شماره ی کفش دوستانش و اعضای خانواده را یادداشت کند و اعداد زوج و فرد را جدا کند .

10-   مادر علی برایش 18 عدد گوجه سبز گذاشته است او در زنگ تفریح گوجه ها را با بین دو

دوستش قسمت کرد . به هر کدام چند گوجه سبز می رسد ؟

11-  اگر در جشن تولد دوستت شرکت کنی و بخواهی 8 نفر کیک را بخورید به تو سهم بیشتری

می رسد یا اگر 4 نفر باشید . 

12- پروانه قشنگ و باهوش ساعت 7:30  از خواب بیدار شد و دست و صورتش را در یک قطره شبنم شست و از شهد گلی صبحانه اش را خورد .

سپس از 30 دقیقه در ساعت .........       پرواز کرده و در ساعت 9:00       به یک باغ گل محمدی رسید . 15 دقیقه استراحت کرد و در ساعت ..........              به طرف لانه اش به راه افتاد .

 پروانه خانم در ساعت 10 دقیقه به 12             به لانه اش رسید .

بازی های ضرب

برای آموزش و یاد گیری ضرب به صورت های زیر عمل می کنیم .

ابتدا 2 نفر را انتخاب می کنیم . خطی در وسط می کشیم . نفر اول ضربی را می پرسد اگر طرف مقابل

 جواب درست داد یک گام به جلو می آید . در صورت جواب غلط یک قدم به عقب بر میگردد . کسی

که زودتر به خط وسط برسد برنده است .

******

وقتی ضرب را خوب یاد گرفتید به صورت گروههای 2-4-5 نفر می توان بازی کرد .

وسائل مورد نیاز :

2 تاس ، نخود ، لوبیا ، گلوله های رنگی ، برگه بازی که شماره گذاری شده باشد .

تعدادی نخود و لوبیا را در اختیار آنها می گذاریم و هر کدام که تاس را می اندازد 2 بار می اندازد .

باید دو عدد آن را ضرب کند روی دو عدد تاس می توان

4

هر عددی که دلخواه بود بنویسیم .

و عدد هایی که ضرب کرده روی آن خانه یک

لوبیا می گذارد . نفر بعد این کار را ادامه می دهد تا آخر که تمام

خانهی جدول پر شد . کسی که بیشترین خانه را به خود اختصاص داده برنده است .

میز خودتان چند گوشه راست دارد .

میز معلمتان چند گوشه راست دارد .

سئوالات درس علوم

2-   چرا در زمستان روی بخاری یک کتری آب می گذارند ؟

3-   خفاش جز چه گروهی از مهره داران است ؟

4-   کدام مورد زیر گاز هستند ؟

دود . بخار . هوا                شربت . آجر . هوا                  آب . هوا . گاز           هیچکدام

5-   وقتی سبزی یا انواع میوه ها را خشک می کنیم کدام پدیده ی زیر اتفاق می افتد ؟

الف ) تبخیر                 ب ) انجماد                      ج ) ذوب                   د ) هیچکدام

6-   برگ ها را طبقه بندی کنید و بگویید از چه جهاتی فرق دارند ؟

 9- با توجه به 5 گروه اصلی مواد غذایی ، غذاهای یک هفته خود را در جدولی بنویس و آنها را

طبقه بندی کن .

10- به تعداد دانش آموزان برگ به کلاس بیاورید به هر گروه یا هر نفر یک برگ بدهید  سپس بخواهید

خصوصیات آن را روی کاغذ بنویسد ، سپس برگه ها و برگ ها را جمع کنید از شاگردان بخواهید به طور

اتفاقی یک کاغذ را بردارد و بخواند و تشخیص دهد که کدام برگ را توصیف کرده اند . هرچه نوشته

کامل تر باشد تشخیص برگ راحت تر خواهد بود . 

سئوالات درس اجتماعی

1-   مثلاً فکر کن قصد سفر داری و می خواهی برای زیارت

 به حرم حضرت رضا (ع) به مشهد بروی وسائل مورد نیاز را

 در این مستطیل نقاشی کن .

2- مسافرت با کدام وسیله راحت تر است مربع آن را رنگ کن .

ماشین                  قطار                     کشتی                                  هواپیما          

3-  مراکز استانهایی که خواسته شده را بنویسید .

تهران :                             اصفهان :                               کرمان:          

نام استانی که در آن زندگی می کنید را بنویسید ؟

جاهای دیدنی و معروف شهر خود را بنویسید ؟

  با استفاده از کلمات داده شده جمله های زیر را کامل کنید .

الف ) امام رضا به دست مردی ستمگر به نام .............. به شهادت رسید .

ب ) مردن فلسطین برای نجات کشور خود با ............... مبارزه می کنند .

ج ) مسجد ......... یکی از مسجد های قدیمی و بزرگ مشهد است .

د) خانواده هاشمی بعد از مسجد گوهر شاد به دیدن ....... و ........ رفتند .

ه ) در کتابخانه بزرگ مشهد کتاب های ........ و ........ بسیاری نگه داری می شود .